تفسیر المیزان:
... و جمله" إِلَّا لِیَعْبُدُونِ" استثنایى است از نفى، و شکى نیست که این استثناء ظهور در این دارد که خلقت بدون غرض نبوده، و غرض از آن منحصرا عبادت بوده، یعنى غرض این بوده که خلق، عابد خدا باشند، نه اینکه او معبود خلق باشد، چون فرموده" الا لیعبدون" یعنى:
تا آنکه مرا بپرستند، و نفرموده: تا من پرستش شوم یا تا من معبودشان باشم...
مجمع البیان:
پس اینطور میشود که خداوند هدفش از آفرینش جن و انس عبادت است، بنا بر این اگر گروهى او را عبادت نکردند غرض و هدف آفرینش باطل نخواهد شد، و مانند کسى مىماند که غذایى را براى مردمى فراهم آورده و آنان را دعوت کرده است که آن غذا را بخورند، و آن مردم حاضر شدهاند، ولى بعضى از آنان از آن غذا نخورده است، در این صورت آن شخص دعوت کننده به سفاهت موصوف نخواهد شد، و هدفش درست بوده است، زیرا خوردن غذا موقوف است به اختیار و انتخاب دیگرى، بهمچنین در مسئله مورد بحث هنگامى که خداوند با دادن قدرت و وسیله و لطفهایى که فرموده است مانع را از سر راه مکلّفین برداشته است و به آنان دستور داده است که او را پرستش کنند هر کس با فرمان او مخالفت کند، این نافرمانى از جانب آن شخص و بانتخاب او بوده است و ربطى به خداوند ندارد.
